การจำแนกหน่วยงานของรัฐในกำกับของฝ่ายบริหารในปัจจุบัน : ตาม มติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม 2552 และ 3 มีนาคม 2565 แยกพิจารณาหน่วยงานของรัฐในกำกับของฝ่ายบริหารที่มีสถานะเป็นนิติบุคคล ออกเป็น 4 ประเภท คือ
- ส่วนราชการ
- รัฐวิสาหกิจ
- องค์การมหาชน
- หน่วยงานของรัฐรูปแบบใหม่ ซึ่งสามารถจำแนกเป็น 3 ประเภทคือ
- หน่วยธุรการขององค์การของรัฐที่เป็นอิสระ
- กองทุนที่เป็นนิติบุคคล : กลไกทางเศรษฐกิจของรัฐ
- หน่วยบริการรูปแบบพิเศษ
1. ส่วนราชการ
• เป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบการให้บริการสาธารณะทางปกครอง (Administrative Public Service) ซึ่งเป็นภารกิจหลักของรัฐ เช่น การรักษาความสงบเรียบร้อย การป้องกันประเทศ การออกกฎระเบียบ อนุมัติ อนุญาตตามกฎหมาย รวมทั้งงานนโยบายต่าง ๆ เช่น การกำหนดยุทธศาสตร์ และนโยบายการพัฒนาประเทศ
• ใช้อำนาจฝ่ายเดียวของรัฐเป็นหลักในการดำเนินกิจกรรม
2. รัฐวิสาหกิจ
• เป็นหน่วยงานที่ รับผิดชอบบริการสาธารณะทางอุตสาหกรรมและพาณิชยกรรม (Industrial and Commercial Public Services) ซึ่งผลิตและจำหน่ายสินค้าหรือบริการนั้น เพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชน
• มีวัตถุประสงค์เพื่อการแสวงหารายได้ ต้องสามารถเลี้ยงตัวเองจากการดำเนินงาน
3. องค์การมหาชน
• เป็นหน่วยงานที่ รับผิดชอบบริการสาธารณะทางอุตสาหกรรมและพาณิชยกรรม (Industrial and Commercial Public Services) ซึ่งผลิตและจำหน่ายสินค้าหรือบริการนั้น เพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชน
• มีวัตถุประสงค์เพื่อการแสวงหารายได้ ต้องสามารถเลี้ยงตัวเองจากการดำเนินงาน
4. หน่วยงานของรัฐรูปแบบใหม่
